در آستانه دور جدید مذاکرات هسته ای برای نهایی کردن چارچوب توافقات به دست آمده در لوزان سوئیس؛ مقام معظم رهبری با تاکید دوباره بر خطوط قرمز نظام و بی اعتمادی به دولت آمریکا، مختصات یک توافق خوب را مشخص کردند. این بیانات که در دیدار با جمعی از مداحان اهل بیت(ع) و در آستانه میلاد حضرت فاطمه(س) و روز ملی فناوری هسته ای عنوان شد، مورد توجه بسیاری از رسانه های داخلی و خارجی قرار گرفت.

در روزهای پس از انتشار بیانیه لوزان که توسط وزیر خارجه ایران و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرائت شد، دوقطبی گسترده ای پیرامون بیانیه در داخل کشور شکل گرفت. تعریف و تمجیدها و حتی پیام های تبریک از یکسو و از سوی دیگر انتقادات و دل نگرانی ها در فضای رسانه ای منتشر شدند. اما آنچه در این میان از اهمیت فزآینده و تعیین کننده برخوردار بود، موضع رهبر معظم انقلاب در باب مهم ترین پرونده سیاست خارجی ایران بود. همانطور که انتظار می رفت ایشان در اولین سخنرانی خود پس از مذاکرات لوزان سوئیس، بار دیگر ضمن حمایت از  کلیت مذاکرات، رئوس کلی توافق نهایی را نیز ترسیم کردند تا نقشه راه مشخص و روشن باشد.

نه موافق هستم و نه مخالف

تاکنون 13 سال از شروع مذاکرات هسته ای ایران می گذرد اما هیچ زمان به این اندازه مسیر پرونده هسته ای برای توافق و یا عدم توافق روشن نبوده است. دولت یازدهم زمانی که سکان امور اجرایی کشور را در دست گرفت؛ مذاکرات هسته ای با کشورهای 1+5 و به نتیجه رساندن آن را به عنوان اولویت اصلی خود انتخاب کرد و تا چند ماه آینده نتیجه سیاست خارجی دولت تدبیر و امید مشخص خواهد شد. اما نکته اساسی در این بین ملاحضات کلی نظام اسلامی است که باید در هرگونه توافقی لحاظ شود. به دنبال بیانیه لوزان، همگی منتظر موضع گیری رهبری بودند که ایشان با توجه به اینکه با توجه به اظهارات مقامات کشور، الزامی تاکنون متوجه ایران نشده است، موافقت یا مخالفت خود را زمانی که اتفاقی نیفتاده است، بی مورد دانستند: «اگر از من سؤال شود که شما موافق مذاکرات اخیر هسته ای هستید یا مخالف، می گویم نه موافق هستم و نه مخالف، چون هنوز اتفاقی نیفتاده است.»

بنابراین معادلات مذاکرات هسته ای تا زمان روشن شدن کلیات و جزئیات توافق، کما فی سابق پابرجا خواهد بود اما نکته ای که رهبر معظم انقلاب آن را عنوان داشتند مربوط به بحث جزئیاتی است که احتمال خدعه و نیرنگ دشمن را در آن دور از انتظار نمی دانند. این امر برای ایران در طول دوره های مختلف مذاکرات هسته ای تجربه شده است و حتی بعد از توافقات ژنو، طرف های غربی به عهد خود وفا نکردند و علاوه بر ادامه تحریم ها، لیست جدیدی از تحریم ها را علیه کشور اعمال کردند.

از سوی دیگر باید این موضوع را با توجه به بیانات رهبری که معلوم نیست مذاکرات به نتیجه و توافق منجر شود، در نظر داشت که امیدهای واهی به ملت و مردم پیرامون ماحصل مذاکرات داده نشود. همانگونه که در دو سال اخیر شاهد بودیم از سوی بسیاری از مسئولین و طرفداران مذاکره با آمریکا، رفع کلیه مشکلات اقتصادی، معیشتی و خارجی کشور به این مذاکرات گره خورده است و در صورت ادامه چنین روندی و عدم توافق، احتمال سرخوردگی در نتیجه آن دور از انتظار نیست.

آمریکا و غرب غیر قابل اعتماد

بی اعتمادی به آمریکا در فرهنگ سیاسی ایران، سابقه طولانی دارد و به همان زمان ورود یانکی ها به ایران باز می گردد. شنیع ترین رفتار آمریکا به کودتای 28 مرداد علیه دولت مصدق مربوط است و این رفتار بعد از انقلاب اسلامی به مراتب عیان تر و عریان تر دنبال شد. خدعه و فریب آمریکا در اظهارات و رفتارها برای مسئولین جمهوری اسلامی بارها تجربه شده است و مقام معظم رهبری در بیانات خود همواره غیرقابل اعتماد بودن آمریکا را گوشزد کرده اند. معظم له در بیانات اخیر خود نیز این موضوع را یادآور شدند: «من هیچگاه درخصوص مذاکره با امریکا خوشبین نبودم و این موضوع هم بواسطه یک توهم نیست بلکه بدلیل تجربه‌ای است که در این باره وجود دارد... اگر در آینده جزئیات مسائل و حوادث و یادداشتهای مذاکرات هسته ای این روزها منتشر شود، همه متوجه خواهند شد که این تجربه ما از کجا نشأت می گیرد... با اینکه به مذاکره با امریکا خوشبین نبودم اما از این مذاکرات موردی با تمام وجود حمایت کردم و اکنون نیز حمایت می کنم.»

توافق نکردن شرف دارد به توافق بد

با روشن شدن برخی از ابعاد احتمالی توافق در آینده، موضوعاتی آشکار شد که نشان دهنده پافشاری غرب برای محدود سازی و بازرسی های بیش از پروتکل الحاقی و خطوط قرمز نظام ایران است. اظهارات مقامات آمریکایی نیز به این امر بیشتر دامن زد و موجی از نگرانی را در میان ایرانیان به راه انداخت. بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب، خط بطلانی بر کلیه ادعاهای واهی غرب بود. اینکه جمهوری اسلامی ایران حاضر به عقب نشینی از خط قرمزها نیست و هیچ تعهدی را که منتهی به ضربه خوردن به استقلال و عزت ملت ایران شود را نخواهد پذیرفت. ایشان به صراحت عنوان کردند که «توافق نکردن بهتر از توافق بد است، زیرا قبول نکردن توافقی که بخواهد منافع ملت ایران را پایمال کند و عزت ملت را از بین ببرد، شرف دارد بر توافقی که بخواهد ملت ایران را تحقیر کند.»

از این رو برای تیم مذاکره کننده هسته ای نیز بار دیگر مشخص شد علی رغم حمایت رهبری از این تیم، ایشان درباره نتیجه توافق و نیرنگ های غرب، دغدغه دارند. این امر روشن می سازد که به نتیجه رساندن مذاکرات به هر قیمتی، هیچگاه مدنظر معظم له نبوده است و دولت نیز باید تا جایی که می تواند بر حقوق هسته ای ایران پافشاری کند و در صورتی که دشمن حاضر به پذیرش این حقوق نبود، مذاکره کنندگان نباید عقب نشینی کنند و بر روی دغدغه ها و خطوط قرمز مذاکره کنند.

جزئیات در دستان تیم مذاکره کننده

از شروع مذاکرات هسته ای، شایعات زیادی در باب آگاهی مقام معظم رهبری از کلیه جزئیات مذاکرات با طرفین غربی وجود داشت و طرفدارن مذاکرات با دست مایه قرار دادن این موضوع، منتقدین را به سکوت دعوت می کردند. اما مقام معظم رهبری در بیانات خود این امر را مردود دانستند و به طور صریح عنوان کردند که در جزئیات دخالتی نمی کنند و در آینده نیز نخواهند کرد. ایشان با بیان اینکه خطوط اصلی، چارچوب ها و خطوط قرمز را به رئیس دولت و وزیرخارجه گوشزد کرده اند، خاطر نشان کردند که تا به امروز به مجریان مذاکرات اعتماد داشته اند و اظهار امیدواری کردند که در آینده نیز وضع به همین منوال باشد.

از این رو تیم مذاکره کننده باید این موضوع را در نظر داشته باشد که حمایت رهبری دائمی نیست و زمانیکه پای منافع و عزت ایران در میان باشد با بیان دغدغه های خود از هرگونه ضایع شدن حقوق کشور جلوگیری خواهند کرد. با توجه به این امر، باز شدن باب مذاکرات مستقیم با آمریکا نه به دلیل اعتماد بلکه به خاطر طی شدن مسیری است که باید طی شود تا بر همگان به طور عینی روشن شود تا زمانیکه آمریکا خوی سلطه گری و استکباری خود را کنار ننهاده است، مذاکره با چنین قدرتی فایده ای ندارد. رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه طرف مقابل ما، طرف بد عهد و متقلبی است، خاطرنشان کردند: «نمونه دیگر این است که آنها بعد از هر دور مذاکرات، سخنان علنی بیان می کنند و سپس خصوصی می گویند، این سخنان برای آبروداری در داخل و برای مقابله با مخالفان است در حالیکه این مسائل به ما ربطی ندارد.»

هیچ چیز محرمانه ای وجود ندارد

مقام معظم رهبری یکی از معیارهای تحقق شعار همدلی و همزبانی را اعتماد به مردم از سوی دولت دانستند. ایشان بار دیگر در بیانات خود بر این امر تاکید کردند و در جریان قرار دادن مردم و نخبگان را از جزئیات مذاکرات هسته ای، مصداق همدلی مسئولان با مردم خواندند و تأکید کردند: همدلی یک موضوع دستوری نیست بلکه باید آن را بوجود آورد و رشد داد که شرایط کنونی فرصت مناسبی برای بوجود آمدن همدلی با مردم است.

این موضوع باید از سوی دولتمردان مورد توجه قرار گیرد و دیگر بر محرمانه بودن مذاکرات پافشاری بیش از اندازه نکنند. در نتیجه تاکید رهبری بر علنی کردن جزییات مذاکرات برای مردم و نخبگان و مصداق همدلی دانستن این موضوع از سوی دولت با مردم، نشان می دهد که این مقدمه باید رعایت شود تا دولت نیز از سوی ملت انتظار همدلی و همزبانی داشته باشد، چرا که دانستن حق مردم است و آقای روحانی نیز در جریان انتخابات ۹۲ بارها و بارها بر عدم مخفی کاری نسبت به مردم در امور مختلف تاکید کرده بود.

در همین فرصت باقی مانده که از نظر رهبر معظم انقلاب باید قابل تمدید نیز باشد، مسئولین دولتی باید از نخبگان و منتقدین مذاکرات برای تعامل بیشتر و رسیدن به راه حل های عقلانی تر دعوت به عمل آورند و از بروز هرگونه اشتباهی که ضربه ای به منافع ملی خواهد بود، جلوگیری به عمل آورند.

لغو فوری تحریمها و عدم ورود به مباحث امنیتی و نظامی

پس از قرائت بیانیه لوزان، آمریکایی ها همچون گذشته، عهدشکنی کردند و مطالبی را عنوان داشتند که با توجه به اظهارات مقامات ایرانی، دروغ و فریب است. مقامات آمریکایی بر عدم لغو یکباره تحریم ها و همچنین توافق پیرامون موضوعات نظامی هسته ای اصرار دارند. امری که از ابتدای مذاکرات از سوی ایران و همچنین خطوط ترسیمی نظام، مردود و غیرقابل قبول بود. مقام معظم رهبری در آغاز دور جدید مذاکرات بار دیگر این نکات را مورد تاکید قرار دادند تا در مذاکرات آتی و در صورت توافق احتمالی جایی برای بهانه گیری باقی نمانده باشد. به تعبیر ایشان: «تحریم‌ها باید در همان روز توافق به طور کامل لغو شوند. اگر قرار باشد لغو تحریم‌ها به یک فرآیند جدید مرتبط شود، اساس مذاکرات بی‌معنا خواهد بود، زیرا هدف از مذاکرات برداشته شدن تحریم‌هاست.»

بینی سعودی ها  به خاک مالیده خواهد شد

رهبر معظم انقلاب درباره حملات نظامی سعودی ها به یمن به طور مشخص موضعی بسیار صریح و بدون تعارف را اتخاذ کردند و این تهاجم را خطا و بدعت و مشابه حملات صهیونیست ها به نوار غزه دانستند. ایشان پیشبینی کردند که نتیجه چنین جنگی برای عربستان جز خسران و ضرر نخواهد بود. چنین موضع گیری صریحی از سوی رهبری تکلیف کلیه مقامات و به ویژه مسئولین وزارت خارجه را روشن کرد تا در اظهارات خود در زمینه حمله عربستان به یمن، هیچ ملاحظه ای را مدنظر قرار ندهند.

در حمله نظامی که عربستان سعودی علیه یمن از چندی پیش آغاز کرده است، علی رغم به کارگیری تجهیزات پیشرفته و کامل و همچنین پشتیبانی و همراهی کشورهای مزدور عربی و حامیان غربی به هیچ عنوان به اهداف خود دست پیدا نکرده است و بر اساس محاسبات غلط همچنان به این روند اشتباه ادامه می دهد. رهبر انقلاب اسلامی خطاب به دولت سعودی تأکید کردند: این حرکت در منطقه قابل قبول نیست و من هشدار می دهم که باید دست از حرکت جنایت آمیز در یمن بردارند.

حضرت آیت الله خامنه ای نقشه اولیه طراحی شده توسط بدخواهان ملت یمن را، ایجاد خلأ قدرت و بوجود آوردن شرایطی مشابه وضعیت بسیار بد و رقت بار لیبی خواندند و گفتند: خوشبختانه در تحقق چنین هدفی ناکام ماندند زیرا جوانان مؤمن، علاقمند و معتقد به راه و روش حضرت امیرالمؤمنین (ع) اعم از شیعه، سنی، زیدی و حنفی مقابل آنان ایستادند و از این به بعد نیز ایستادگی کرده و پیروز خواهند شد.امیرجعفری